Thông tin & bài thuốc đã được xác nhận theo nguồn: Cây thuốc và vị thuốc –GS. Đỗ Tất Lợi.
Cây hoa nhài là loại cây nhỏ, nhiều cành mọc xòa ra. Lá hình trái xoan, nhọn ở phần đầu và phía cuống, dài 3-7cm, rộng 20-35mm. Hai mặt của lá đều bóng, khe các gân phụ ở mặt dưới có lông. Hoa nhài mọc thành cụm ở đầu cành. Quả cây nhài có 2 ngăn, hình cầu, đường kính 6mm, màu đen, xung quanh có đài phủ lên. Hoa nhài còn có tên là nhài đơn, nhài kép, mạt lị. Thuộc họ nhài Oleaceae. Tên khoa học của hoa nhài là Jasminum sambac (J. fragrans Salisb).
Hoa nhài khá quen thuộc, được trồng khắp nơi ở Việt Nam để lấy hoa dùng ướp chè hay làm thơm thức ăn. Muốn dùng rễ cây này, chỉ cần đào lên, rửa sạch đất cát, phơi hay sấy khô mà dùng. Khi sử dụng rễ hoa nhài có thể đào quanh năm nhưng tốt nhất là vào mùa đông.
Công dụng
Hoa nhài trong y học cổ truyền được sử dụng để chữa nhiều loại bệnh khác nhau như thấp khớp, tê liệt, sỏi mật, tiểu đường, giảm sốt, giảm sưng, ong đốt… Phần lá của hoa nhài dùng để trị mụn trứng cá, giảm khó thở. Gốc của cây hoa nhài dùng trị đau đầu và mất ngủ.
Bài thuốc
Chữa sốt hoặc ho: Bạn có thể dùng hoa hoặc lá của cây nhài, lượng vừa đủ, sắc uống theo cách thông thường, ba phần nước sắc còn một phần. Ngừng thuốc khi thấy thuyên giảm.
Chữa loét: Nghiền nát hoa hoặc lá đắp lên khu vực bị loét. Đắp liên tục cho tới khi khỏi hẳn.
Chữa sốt, chướng bụng và tiêu chảy: Dùng từ 3- 6 g hoa khô hoặc lá khô sắc uống. Để tăng hiệu quả cho việc chữa trị cần kết hợp với một số nguyên liệu thảo mộc khác. Uống cho tới khi khỏi hẳn.
Chữa đỏ mắt, sưng đau mắt: Dùng hoa nhài khô lượng vừa đủ sắc lên, rửa mắt bằng nước này cho đến khi khỏi.
Bong gân và gãy xương: Gốc của cây hoa nhài kết hợp một số thảo mộc khác, giã dập đắp bên ngoài. Có thể đắp cho tới khi khỏi hẳn.
Ong chích: Nghiền nát hoa nhài tươi và đắp vào nơi bị ong chích. Hoa nhài sẽ làm dịu cơn đau và giảm sưng. Có thể đắp cho tới khi khỏi hẳn.
Chữa hơi thở ngắn: Dùng 3 hoa nhài tươi, 10 ly nước lọc, muối lượng vừa đủ, đun sôi cho đến khi còn khoảng 2 ly. Uống nước sắc này cho tới khi thấy thuyên giảm.
Chữa lỵ: Dùng từ 2- 4 g hoa nhài khô, sắc 3 phần nước còn 1 phần, uống để chữa bệnh lỵ. Có thể dùng cho đến khi khỏi hẳn.
Cây thuốc và vị thuốc – Đỗ Tất Lợi
Kháng khuẩn: Nghiên cứu cho thấy, tất cả các chiết xuất từ hoa nhài đều có tính kháng khuẩn, chống lại các tác nhân gây bệnh nhiễm trùng.
Người Trung Quốc, Ả Rập và Ấn Độ ứng dụng hoa nhài vào y học như một loại thuốc kích thích tình dục.
Hoa nhài được xem như một phương thuốc giúp ngăn ngừa vô sinh và được xếp hạng trong danh mục các thảo mộc kích thích tình dục. Nó có tác dụng làm dịu thần kinh, giúp cân bằng tâm lý và tránh tình trạng căng thẳng quá mức. Hoa nhài sẽ hữu ích trong trường hợp người bị lạnh, bơ phờ, co giật.
Hoa nhài dùng trong mỹ phẩm và ẩm thực
Làm đẹp da: Dùng hoa nhài tươi, nghiền nát, vắt lấy nước. Trộn nước hoa nhài với lòng trắng trứng gà, đắp hỗn hợp này lên da của bạn trong vòng 15 phút. Sau đó rửa sạch mặt bằng nước ấm.
Cây thuốc và vị thuốc – Đỗ Tất Lợi
Hoa nhài có mùi hương ngọt ngào và khá ấn tượng. Đã từ rất lâu, người ta chiết xuất tinh dầu và hương thơm của hoa nhài để ứng dụng vào mỹ phẩm, nước hoa. Tinh dầu hoa nhài mang đến cảm giác dịu nhẹ, thanh khiết, làm tinh thần thỏa mái, kích thích cảm giác lạc quan vui vẻ ở con người. Hoa nhài thường được sử dụng vào mục đích trị liệu bằng hương thơm.
Trà hoa nhài đã được biết đến từ rất xa xưa. Chọn hoa đã nở cho vào cốc nước nóng trong 15 phút. Hoặc bạn có thể cho thêm hoa nhài đã nở vào cốc nước chè xanh còn nóng và thưởng thức hương vị tinh khiết của nó. Có thể dùng hoa nhài để làm hương ướp vào các loại bánh.
Hoa nhài đối với văn hóa phương đông
Mùi thơm của hoa nhài được kết nối mật thiết với văn hóa phương đông. Ở Indonexia và Philippin, hoa nhài được chọn là quốc hoa. Trong các nghi thức tôn giáo của nước này, hoa nhài thường được sử dụng như loài hoa trang trí không thể thiếu.
Tại Ấn Độ, người ta sử dụng hoa nhài tạo thành các vòng hoa đeo cổ để đón tiếp khách quý. Hoa nhài cũng được sử dụng phổ biến trong nghi lễ của người Hindu giáo.
Thông tin thêm:
Rễ cây hoa nhài có chất gây mê mạnh. Một người uống rượu có ngâm từ 3 – 6 cm rễ cây hoa nhài sẽ bị hôn mê bất tỉnh từ 1- 2 ngày.
Không dùng hoa nhài cho phụ nữ đang cho con bú. Trong hoa nhài có chất làm ức chế tiết sữa.